NAFARROAKO GOBERNUA
- Nafarroa Estatuaren pare dabil, bere ibilbidea eginez. Hauteskundeen emaitzak ikusita, eta Nafarroa Sumak Nafarroan berriz ere gobernatzea galarazteko asmoz, PSN, Geroa Bai, Podemos eta Izquierda Ezkerraren arteko harremanak eta negoziazioak hasi ziren, eta arrakastaz burutu zen María Chivite presidente izendatzeko aukera eman zuen Programa Akordioa. 2019ko uztailaren 29an egindako Batzarreren Kontseilu Politikoak akordio hori berretsi zuen, eta jendaurrean argi utzi zuen prest gaudela Gobernuarekin aktiboki lan egiteko, bukatu berri den legegintzaldian egin genuen moduan. Era berean, eta aurreko legegintzaldian egin bezala, Gizarte Eskubideen Departamentuko Kabineteko Burutzaren ardura onartzen dugu, gure baliabideen apaltasunetik gobernu berriaren ibilbidea indartzeko baliagarria izan daitekeen lana emateko. Tamalez, Izquierda Ezkerra ez zen gobernu berrian sartu, gure koalizioaren beste erdiaren, Nafarroako Ezker Batuaren, erabakiaren ondoren. Eta Batzarrek ez zuen bat egin erabaki honekin.
- Egiaztatutako akatsak akats, legealdi honetako lehen zatia positibotzat jotzen dugu. Zenbait akats egiaztatu arren, legegintzaldiko lehen urtearen balantze positiboa egiten dugu. Ez gatoz bat azpiegitura handien hainbat politikarekin, hala nola AHT, ezta politika fiskalaren alderdi batzuekin ere, eta ez gatoz bat sinboloen trataerarekin, baina uste dugu ahalegin handia egiten ari dela inbertsio sozialei eusteko eta, kasu batzuetan, horiek handitzeko, eta, desberdintasunak desberdintasun, euskararen erabileran eta hezkuntza-politiketan adostasuna lortu nahi da. Orain artekoan, Nafarroako gobernu aurrerakoia osatzen duten indarren elkargune plurala sustatzeko borondatea ahuldu ez diguten argiak eta itzalak dira.
- Lehenengo aurrekontuak EHBildu-ren kanpoko laguntzarekin onesteak proiektua sendotzen ari dela eta legegintzaldia amaitzeko helburua lortzeko gero eta berme gehiago eskaintzen dituela adierazten du. Gobernua osatzen duten alderdien artean desberdintasun logikoak egon arren, Gobernua modu onean ari da lanean, behar adinako ulermena eta eraginkortasun nabarmena baititu bere eginkizunak betetzeko.
- Desberdinen arteko akordio hori eta, beste era batera, aurreko laukoa bidea irekitzen duten esperientzia historikoak dira, barneko eta kanpoko zailtasunak zailtasun, eta garrantzi handia dute. Oraingo honetan, lehen aldiz denbora luzean, eskuina bakartuta geratu da, bere baliabideekin baino ez, eta boterea lortzeko gai ez dela. Nafarroako gizarteak, bere botoaren bidez, nazionalismoa eta ezkertiarrak bateratzea ahalbidetu du, eta alderdi guztiek jakin dugu une hau adimenez eta eskuzabaltasunez kudeatzen, eta erakutsi dugu aniztasunak eta dibertsitateak ez dutela zertan oztopo izan gobernu-akordio sendoak eta etorkizunekoak lortzeko, kontrakoa baizik. Gure ustez, ziklo horrek Nafarroako biztanleen bizi-baldintzak hobetuko ditu, eta gure komunitatea osatzen duten identitateen arteko elkar ulertze ona erraztuko du. Batzarretik oso positibotzat jo izan dugu hori beti.
- Nafarroan ere, Covid-19aren krisiaren kudeaketak Foru Erkidegoak dituen tresnen ahuleziak eta indar guneak ezbaian jarri ditu. Egia da erabaki asko gobernu zentraletik agintzen zirela, baina Erregimen Foralak ahalbidetzen dituen finantza eta administrazio baliabideei esker beste lekuetan baino anitzez hobeki egin diogu aurre; hala ere, Osasun Sistemak dituen ahuleziak, osasun publikoan hain zuzen ere, erresidentzietako gabeziak, gure sistema produktiboaren hauskortasuna eta ikasleria guztiari irakaskuntza publikoa bermatzeko zailtasunak, krisian zehar agerikoak izan dira. Kudeatzeko erronka honek gobernu- koalizioa batu du lehen fase honetan, gero gerokoa etorriko da eta datozen zailtasun itzelak kudeatu behar izatean, orduan ikusiko da nolako batasuna lortzen den.
- Definitzen ari diren berreraikitze-planetan, Osasun Publikoa indartzeari, egoitza-ereduaren aldaketa azkartzeari, mendekotasunari eta desgaitasunari arreta emateari, gizarte-estalduraren handitzeari eta abarri eragiten dien hobekuntzak aipatzen dira, baina ez da aurrera egiten beharrezko erreforma fiskalean, Banku Publikorako bidean eta AHT-obra faraonikoak zalantzan jartzean. Estatuan bezala, Nafarroan ere beharrezkoa izanen da Gobernuaren ekimen positiboak babestea eta erantzuteko energia biltzea, krisiaren larritasunaren aurrean laguntzarik gabe geldituko diren hainbat frontetan presioa egiteko (etxebizitza, osasuna, hezkuntza, langabezia, pobrezia, prekarietatea…).
- Komunikabide handiak ditugu aurrez aurre, eta botere ekonomiko batzuek beren energia guztiak xahutzen dituzte gobernu honen porrotaren bila. Ofentsiba horretan, Navarra Sumaren eginkizuna funtsezkoa da, badakielako gobernu honek egonkortasuna lortuz gero, boterea berriro lortzeko aukera eskasak izanen dituztela. Eskuin guztiak hauteskunde-sigla berean biltzeko esperimentuak bere aukerak erakutsi ditu, baina baita mugak ere, eta oposizioan hartzen ari diren papera bortitza eta zakarra izaten ari da, ez dirudi estrategia horrek etorkizuneko aukerak hobetuko dizkienik.
- Testuinguru honetan, Izquierda-Ezkerra gehienetan elkarlanean aritu da, baina koalizioa osatzen dugunok ere geure desadostasunak adierazi ditugu. Batzarrek Nafarroako Gobernuan egon nahi zuen, aurrekontuei aldeko bozka eman eta “Nafarroa suspertu-Reactivar Navarra” batzordearen konklusioak onartu. Aipatutakoetan IUN taldearekin bat ez etorrita. Desberdintasun hauek bere momentuan publiko egin ziren eta elkarlanerako ez dute inolako oztopo edo trabarik izan. Ulergarria da, normalak dira desadostasun hauek 2019ko maiatzaren hauteskundeetara eraman genuen akordio programatikotik at baitaude. Izaera eta planteamendu propioak dituen bi alderdi gara eta ez litzateke harritzekoa izanen legealdian zehar hauek bezalako desadostasunak berriz ere gertatzea. Horrek ez luke batere oztopatuko Izquierda-Ezkerrak bai Nafarroako parlamentuan bai udaletan duen funtzionamendua.
Nolako irteera izanen duen, epe ertainean izanen duen ondorioa eta bere iraupena bera ere ezagutzen ez dugun krisi baten epizentroan gaude. Deus ez dago aldez aurretik konponduta. Norabide bat ala bestea hartzeko ematen ari den borrokan datza ezkerrak orain eta datozen urteetan daukan erronka handia. Egungo gobernu aurrerakoiek (Espainiakoak eta Nafarroakoak) alde guztietatik presioak jasaten dituzte. Alde batetik, botere ekonomiko handiak daude, hauek beren interesak baizik ez dituzte gorde nahi. Beste alde batetik ildo politiko aurrerakoi eta ezkertiarrak, klase-sindikatuak eta elkarlanean ari diren mugimendu batzuen arteko sareak. (Gizartea demokratikoagoa, inklusiboagoa, berdintasunean oinarritutakoa, feminista, solidarioa eta ekologikoki jasangarria nahi dutenak). Batzarre bezalako indar sozio politikoetan erronka bikoitza daukagu. Ezkerreko gobernuen aurrerapenak babestu bitartean (eta honetan klabea izan behar du alderdien arteko errespetua eta kohesioa) gizarte zibilak sorturiko egitasmo oro sustatu beharra daukagu eta bertan izan.